Güneydoğu Anadolu

Coğrafi anlamda gayrı resmi bir Tük Kürdistan’ı olarak bilinen Güneydoğu Anadolu Türkiye’nin Güneydoğusundaki bir bölgedir. Doğusunda İran sınırı, Güneyinde Irak ve Suriye sınırları bulunur.

Şehirler

Batman :

Ziyaret edilecek fazla yeri olmayan Hasan Keyf ziyaret edenler için merkezidir

Birecik :

 Alandaki kritik bir şekilde sayıları tükenmekte olan yerel Kelaynakların olduğu,nehir’e nazır uçurumların zirvesindeki tapınaklarıyla Fırat Nehir’i üzerinde bir kasabadır.

Diyarbakır :

Kalelerle çevrili eski bir kasabasıyla bölgenin en büyük şehridir.

Gaziantep :

Buradan Güney’e doğru yolculuk ettiğinde tartışılmaz son Avrupalaşmış şehir olan bölgenin diğer büyük şehridir.

Hakkari  :

Halfeti ne yazık ki yarısının baraj gölü altında kalan, Fırat nehrindeki Birecik’in tarihi Güney kasabasıdır. Ancak bu dört bir yanı yarı çöl yerlerle çevrili olan tepedeki kaleye benzersiz bot deneyimi sunmaktadır.

Harran :

Başlarında kubbesi olan kerpiç evler ve arı kovanlarıyla nam yapmış, Urfa’nın Güneyindeki eski bir köydür.

Kahramanmaraş :

Kahta ;

Keşif için uygun temelli olan, Nemrut Dağına en yakın köydür.

Mardin :

Süryani Kiliseleri ve nazik taşçılık mimarisiyle tarihi zirve şehirdir.

 

Urfa :

Arap elbiseler içindeki arkadaş canlısı yereller, Abraham’ın doğum yeri olan, Mermerli Ortadoğu mimarisinin özelliklerini taşıyan muhteşem bir şehirdir.

Siirt :

Şırnak ;

Diğer gidilecek yerler ;

• Beytuşşebap
• HasanKeyf ; etkileyici köprü,kale,mağara ve harabeleriyle Mezopotamya’nın önüne set çekilerek oluşturulan bir köyüdür.
• Hazar Gölü ; iki saat uzaklıktaki bir tren yolculuğuyla Diyarbakır’ın Güneyine uzanan dağların arasında bulunan yerel bir tatil çeşididir ve onun kristal mavi suyu saf su tescilli olan Mavi Bayrakla ödüllendirilmiştir.

Nemrut Dağı ; Unesco Dünya mirasında zirvedeki yerini almıştır.

Güneydoğu Bilgi :

Bu bölgenin güney komşuları olan Suriye ve Irakla manzara,konuşulan dil,kültür gibi çok fazla ortak paylaşımı vardır.Türkiye’nin ve Ortadoğu’nun en önemli kısımıdır.

Bölgenin Güneyinin yarısı açıkça, yazları parlak sarı bozkırlarla donatılmış düz ovalardır. Kuzeyinin yarısı ise tepeliktir ancak ağaçlardan yoksundur.

* Fırat ve Dicle adında Orta Doğunun önemli iki nehri,Doğu Anadolu’nun karlı dağlarından ilk olarak çıktıktan sonra yerleşim yerlerine ya direkt olarak ya da kıyılarına ve bölgedeki birçok şehirle birlikte bölgeye doğru akar ve daha sonra Türkiye’nin Suriye ve ırak sınırına geçer.

Birçok turistik mekanda bir çok pazarlamacıyla ya da merhabanın yanı sıra kelime hazinesi oldukça geniş olan, para isteyen çocuklarla karşılaşırken, normalde ise insanları oldukça misafirperver  ve cana yakındır  ve her ne olursa olsun yardım etmek isterler ve bunu yapmaktan gurur duyarlar. Politikal dengesizlik ve askeri çalışmalardan dolayı yıllar sonra topraklarından çok fazla uzak kalan yolcular, memleketlerini görmek için çaba harcamaktadırlar.

 

 

 

Güneydoğu  insanları :

Dışarıdan baktığında Güneydoğu Anadolu sadece Kürtlerin yerleşim yeri gibi görülebilir. Fakat yakın zamandaki bir projede Osmanlı İmparatorluğu zamanındaki seviyeye ulaşmasa da bölgede din ve etnik gruplardan çeşitli bir dizi bulacaksınız.

Fırat nehrinin  batısına daha uygun olsa da bölgenin Batısı, çoğunlukla orada burada Kürtler tarafından doldurulan köylerle birlikte, Türkler tarafından da doldurulur.

Hasan Keyf’le Siirt arasındaki Kuzeybatı çizgisinin yanı sıra Suriye sınırı boyunca bölgenin Güney kısmı Arap nüfusunun temel merkezidir.

 Tarihsel olarak Ortodoks Süryanilerinin egemenliği altında olan ve Şirnak ilinin yarısı ve Mardin çevresine ortalanmış olan Güneydoğunun Tur Abdin bölgesi tamamen farklı bir hikayedir. Bu bölgenin yerleşimlerinin arasında hem yerel hem de yerel halk tarafından acımasız bir şekilde gerçek satanist ya da dinsiz olarak adlandırılmalarına neden olan eşsiz inanç  sistemleriyle Kürtçe konuşan  Yezidilerdir.

Yezidilerin  dini inancı genellikle dinlerinin şeytan figürüyle karıştırılır ve tavuskuşuyla sembolize edilen Melek-i Taus’un olduğu Iran ve eski Mezopotamya dinlerinin ve Sofu İslam’dan etkileri birleştirir. (ki tanrının yeryüzündeki temsilcisi ve ışığın kaynağı olarak görülen ve oldukça saygı duyulan bir varlık olduğundan bu karıştırmayı oldukça rahatsız edici bulurlar. Yezidilerin katılımcıların katılımıyla güneşle karşı karşıya geldikleri önemli ayinleri güneş batımı ve doğumu esnasında günde iki kez tepelerde yapılır.

Şu günlerde,bölgeden göç eden Yezidilerin çoğu,yezidi olmayanlardan uzak kalma emirlerinin yanı sıra,yüzyılların baskısının sonucu olarak kimsenin uğramadığı köylerdedirler ve dikkat çekmezler.

Güneydoğu Anadolu’da aynı zamanda oldukça büyük  ermeni nüfusu da  vardı. Fakat 1915’te topluluğa darbe yedi. Şu günlerde temelde Diyarbakır da olmak üzere bölgede avuç yaşlıca ermeni vardır.

Bu yerleşik insanlara ek olarak mera arayışı içinde yazları sürüleriyle Doğu Anadolu serin ovalarına taşınıp,kışın daha sıcak bölgelere geçen göçebe Kürtler de vardır.

 

 

 

İklim :

Derecenin sıklıkla 40 derece’nin üzerinde olmasıyla mutlak sıcaklıkla bölgedeki yağmursuz yazları kıyısı olmayan iklimin bu kuraklığının düşük nemi yüzünden aynı meridyende bulunan gölgesi olmasına rağmen Akdeniz daha tatminkar olma eğilimindedir. Kar yağışı genellikle kışın olur ve bölgenin Kuzey ve Doğu kısmındaki tepelere düşer. (Mardin,Batman,Diyarbakır.)

Güneydoğu diller :

Güneydoğu Anadolu’ya yolculuk ederken kiminle konuştuğunun bilincinde olmak önemlidir. Askeri kontrol noktasında Türkler ve İngilizler yeterli olacaktır; Türk askeriyle senin çat pat,az bilgin kritik bir ölçme değildir. Kürt arkadaşların arasında Kürtçe konuşmak uygundur. Fakat Türklerin yanındayken Kürtçe konuşarak rahatsız bir ortam yaratmadığından emin ol.

Arapça, bölgenin Doğu ve Batı kısımlarında özelliklede Gaziantep Şanlıurfa,Hasankeyf ve Siirt’te yaşayan birçok insanın ana dilli olduğundan yararlı olabilir. Asurca olarak da  bilinen ve hazreti İsa’nın ana dili olan Aramca Mardin ve Midyat çevresindeki küçük topluluklar tarafından konuşulduğu duyulabilir.,Birçok Arapça ve Farsça ifade konuşma diline dönüştü.

Güneydoğu ulaşım

Batı Anadolu’daki otobüsler aynı olmadığından Güneydoğu Anadolu boyunca hizmet veren otobüs servisleri, şehir boyunca önemli olan merkez hizmetleriyle yeterlidir. Günlük olarak gidilecek en önemli yerler içinde çalışan otobüsler bulabilirsin. (bazen günlük birkaç taneden daha fazla) Şırnak, Beytüşşabap ve Hakkari’nin en Güneyinde otobüs ve dolmuşlar oldukça yaygındır. Fakat dar bir program gibidir ya da sık sık olarak çalışmazlar.

Yerel servisli Havaalanları , bölgede Gaziantep, Urfa ve Diyarbakır ‘a yerleştirilmiştir. Diyarbakır ve Batman, şehrin iç kısmı şehrin Başkenti Ankaradaki mola dadil aracıyla İstanbulla haftalık üç tren seferi vardır. (Güney Expres)

Adana ve Konya aracılığıyla İstanbul ve Gaziantep’i bağlayan ve bazı etkileyici dağ manzaraları sunan Toros Express diğer bir değişle 2008’de geçici süreyle durduruldu / askıya alındı ve devam edip etmeyeceği ya da ne zaman devam edeceği henüz belli değildir. Ancak Gaziantep son zamanlarda karşı istikametten haftalık yolcu servisiyle tanıştı.

Gaziantep hem de Suriyenin Halep şehriyle haftada iki kez direk tren bağlantısı vardır.

Gaziantep bir anayolla Batıya bağlıdır. Genellikle derin çukurlu olması dışında, bölgenin Güney  Doğusu,Güneyi ve Kuzeyinde önemli diğer otoyollar vardır.

 

Güneydoğu gezi rehberi :

Programına çokça bağlı kalmazlar ve kendini herkese söz verilen geleceği tarihten ekstra birkaç saat daha beklerken bulabilsen de,otobüs ve minibüsler stabildir. Özel  araçlar,taksi olarak hizmet sunarlar fakat ücretleri beklendiğinden daha yüksektir. Pazarlık etmeye hazırlıklı ol. Otostop çekmek genellikle ilk geçen arabadan teklif sunulan Türkiye’de herhangi bir yerdekinden  daha kolaydır. Ana yollara bağlı kaldığın sürece daha güvenlidir. Ancak geçmişte bilinir ki Pkk Güneydoğu Anadolu’nun yollarındaki özel trafiğe saldırmışlardır.

Bölgedeki birçok yol çukurlarla doludur ve yerel insanlar gayet umarsızca araba kullanırlar ve hatta gerçek şu ki eğer araba kullanan biriysen şehrin geri kalanından daha fazla dikkatli olmalısın.

 

Seyahat Programı :

Güneydoğuda bir hafta : Bölgenin bütün  önemli manzaralarına değinerek,Güneydoğu  Anadolu da bir çember çizerek yedi günlük uzun bir seyahat.

 Güneydoğu’nun  en önemli derin noktasındaki en çok uğranılan yerleri gezmek : Eğer Militan hareketliliği sessizse ,Beytüşşebap’a Kuzey çevre yolu ile Şırnak’tan Hakkari’ye otoyol bul. Irak ve Suriye arasındaki sınır olan Habur Nehir boyundaki otoyol etekleri ve Kandil dağları muhteşem görüntüler sunar. Şırnak’tan Beytüşşebap’a günlük birkaç minibüs çalışır. Kuzeyde gideceğin bir yer için uygun bir yolcu arabası yakalayabileceğin bir yer olan Beytüşşebap’tan Hakkari’ye günlük sabah dolmuş çalışır.

 

Güneydoğu  yeme içme :

Kebabın çeşitlerinin ulus çapında nam saldığı Urfa ve Gaziantep’le yerel mutfak çoğunluğu et yemeklerine dayanır. Vejeteryanlar bu bölgede oldukça zor zamanlar geçirir ve sıkıcı hamur işleri ve birkaç lezzetsiz yemek, konserve ve sebze yemekleri için marketleri aramaya kendini hazırlamalısın.

Kaçırılmaması gereken yerel bir ürün nispetten bölgenin Kuzeydoğusu ve Güneybatısındaki Siirt ve Gaziantep çevresindeki kırsal bölgelerde yetiştirilen Antep Fıstığıdır. Türkiye’de Antep Fıstığı olarak bilinmesine rağmen,şehrin geri kalanının bilmediği bıttım yerel adıyla ya da Siirt fıstığı olarak adlandırılması tercih edilir ve Siirt’in insanları bu adda da şiddetle ısrar ederler. Gaziantep’in fıstığı daha küçük ve lezzetlidir fakat ikisi de denemeye değer.

İçmek :

Çay :

Her yerde bulunur. Yerel nüfusla ayak uydurmak için bol miktarda şeker eklendiğinden emin ol. Üç küpten daha azı işe yaramaz.

Güneydoğu  dikkat edilmesi gerekenler :

Bölgeyi ziyaret etmeden önce Türkiye’nin Güneydoğusu ve Kuzey Iraktaki haberlerden haberdar ol. Günden güne daha güvenli ve daha iyi bir durumda olsa da minibüs gibi sivil hedeflere saldırmanın  yanı sıra  başkentten uzak olan karakollara saldırılar yapan Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ve Türkiye hükümetini tehdit eden Kuzey Irak askerleri müdahaleleriyle bölgenin politikaları istikrarsızdır. Türk ordusu bazen, bölgeye sivil seyahat yapılan alanları güvenlik bölgeleri ilan ediyor. Yolculuğuna Güneydoğunun daha derinliklerine indirmeden önce İstanbul, Ankara hatta daha iyisi Diyarbakır’daki yolculuk yapanlarla konuşmak en iyisidir.  Ankara’nın Batısına yapacağın herhangi bir ziyarette sağ salim çıkamayacağınızı söyleyen İstanbullulara güvenme. Onların çoğu İstanbul’un dışına çıkmamıştır.

Güneydoğu Anadolu’ya yapacağın bir gezi çok uygun ve en önemlisi çok güvenlidir. Güneydoğu’nun derinliklerinde daha fazla dikkatli olmalısın fakat zor yolculuklar için daha imkanlıdır.

Önemli olmayan bazı güzergahlarda birkaç askeri kontrol noktalarıyla karşılaşabilirsin ancak tüm yapman gereken pasaportunu göstermektir.(bu yüzden çantanın derinliklerini görmeden sürüş esnasında elinin altında bulundur)

Kontrol noktasındaki fazlaca sorgulama olması durumunda gideceğin şehirlerin kısa listesini aklında tutmak sana zaman kazandırabilir.

Sağlıklı Kal :

Güneydoğu Anadolu’daki kurak iklim özellikle eğer hassas bir cildin varsa ya da normalde nemli bölgelerde yaşayan biriysen hızlı bir şekilde cildini özellikle de ellerini kurutabilirsin. Bu yüzden eğer bu bölgede birkaç günden fazla kalma niyetindeysen , yanına birkaç çeşit nemlendirici almayı unutma.

Bazı yiyeceklerin çok mükemmel olmayan hijyenik yollarla hazırlanmasına ek olarak,çokça baharatlı ya da acı yiyeceklere alışkın olmamak bölgeye yapacağın yolculuklar esnasında bazı  karın ağrılarına yol açabilir.

Gezi :

Eğer uzun zamandır bir yere yerleşmiş ve yinede gezme hevesin sürüyorsa Mardin,Urfa ve Gaziantep’in Güneyindeki birçok sınır kapısı aracılığıyla  Orta Doğu deneyimine Güney sınırındaki Suriye ile devam edebilirsin. Eğer Kürt kültürünün içine daha çok dahil olmak istiyorsan Mardin’in Güneydoğusunda Silopi yakınındaki Kürdistan’daki Irak’a yönelebilirsin. Eğer yinede rotana varamazsan tamamen farklı bir dünya olan Akdeniz’in sıcak sularıyla tanışabilirsin. Güneş banyosundansa üşümeyi tercih etmek istersen Doğu Anadolu’nun dağlık bölgelerinde Doğu ve Kuzeye doğru ilerle.